สรุปข่าวไข่ปนเปื้อนยาฆ่าแมลงที่เนเธอร์แลนด์

ไข่ปนเปื้อนยาฆ่าแมลงชื่อ “ฟิโปรนิล (fipronil)” เป็นข่าวใหญ่ที่เนเธอร์แลนด์ในรอบสัปดาห์ที่ผ่านมาค่ะ Dutchthingy ติดตามข่าวมาโดยตลอด และได้นำเสนอเล่าข่าวในเวอร์ชั่นภาษาไทยไว้ในเฟสบุ๊ก Dutchthingy ค่ะ — และตอนนี้ สถานการณ์ที่เนเธอร์แลนด์เริ่มคลี่คลายแล้วค่ะ แต่ที่ต่างประเทศเพิ่งกลายเป็นประเด็นตื่นตระหนกกัน ดังนั้นจึงคิดว่า ควรจะทำเป็นสรุปข่าว เพื่อที่ผู้อ่านชาวไทยจะได้ทราบสถานการณ์จริงตั้งแต่เริ่มค่ะ และหวังว่าสถานการณ์และการจัดการกับปัญหาของทางการเนเธอร์แลนด์จะเป็นบทเรียนให้เมืองไทยได้ศึกษาต่อการจัดการปัญหาเรื่องความปลอดภัยทางด้านอาหารด้วยค่ะ

โลโก้ของบริษัท Chickfriend

เริ่มต้นด้วยบริษัทรับกำจัดไรไก่ ชื่อ “Chickfriend” ค่ะ บริษัทนี้ตั้งอยู่ที่เมือง Barneveld จังหวัด Gelderland เจ้าของบริษัทชื่อนาย Eigenaren Martin van de B. (อายุ 31 ปี) และนาย Mathijs IJ. (อายุ 24 ปี) บริษัทได้เปิดตัวเทคนิคที่รับประกันว่ากำจัดไรไก่ได้ดีและยาวนานกว่าคู่แข่ง ในงานแสดงสินค้าทางการเกษตรเมื่อเดือนมีนาคมที่ผ่านมาค่ะ โดยเทคนิคนี้รับประกันว่า ฟาร์มจะปลอดไรไก่ได้ยาวนานถึง 6 เดือน ในขณะที่บริษัทคู่แข่งอื่นๆ รับประกันได้แค่ 3 เดือนค่ะ

อุตสาหกรรมฟาร์มไก่ของเนเธอร์แลนด์จำเป็นต้องต่อสู้เพื่อความอยู่รอด ในอดีตจะมีฟาร์มไก่ไข่เล็กๆ มีไก่ไข่ไม่กี่ตัว แต่ปัจจุบันไม่มีฟาร์มขนาดเล็กที่ว่านั้นแล้ว ถ้าจะอยู่รอดในธุรกิจนี้ให้ได้ จำต้องทำฟาร์มในมีขนาดใหญ่ มีไก่เป็นหมื่นตัว เพราะธุรกิจนี้มีการแข่งขันด้านราคาสูง ผู้บริโภคต้องการไข่ราคาถูก ขณะเดียวกัน ไก่เองก็มีปัญหาเรื่องโรคระบาดมาเป็นระยะๆ เช่น โรคไข้หวัดไก่ เป็นต้น และไรไก่ (Bloedluis) ก็เป็นปัญหาหนึ่งกวนใจของเจ้าของฟาร์มไก่ไข่มาตลอด เพราะไรไก่สามารถติดกันไปมาระหว่างไก่ที่อยู่ในโรงเรือนเดียวกันได้ และอาจทำให้ไก่ซีด จนถึงป่วยตายในที่สุด

เมื่อโฆษณาว่าดีเช่นนี้ จึงทำให้มีลูกค้า เจ้าของฟาร์มไก่ไข่มาใช้บริการมากมายค่ะ –ยาที่บริษัท Chickfriend ใช้ในการกำจัดไรไก่ มีชื่อทางการค้าว่า ‘Dega-16’ และเมื่อมีคนสอบถามว่า ในตัวยานี้ประกอบด้วยสารเคมีอะไร ทั้งคู่ก็จะไม่บอกค่ะ เป็นความลับของบริษัท บอกเพียงแค่ว่า ยาตัวนี้ถูกต้องตามกฎหมาย

กิจการของบริษัท Chickfriend ประสบความสำเร็จมาก มีลูกค้าทั่วประเทศเนเธอร์แลนด์ รวมถึงเบลเยี่ยมด้วยค่ะ — มีข่าวลือมาบ้างเหมือนกันว่า บริษัทนี้ใช้ยาต้องห้ามที่ทางการดัตช์ห้ามไม่ให้ใช้กับปศุสัตว์ — แต่ไม่มีหลักฐาน รวมถึงลูกค้าก็คิดว่า เป็นข่าวปล่อยของคู่แข่งค่ะ

ต่อมาประมาณต้นเดือนมิถุนายน เจ้าหน้าที่ของเบลเยี่ยมตรวจเช็คสารเคมีในไข่ไก่ (เป็นการตรวจเช็คตามปกตินะคะ ไม่ได้สงสัยอะไรเป็นพิเศษ) แล้วก็พบเจอไข่ไก่ของเบลเยี่ยมปนเปื้อนสารยาฆ่าแมลงฟีโปรนิลนี้ค่ะ — อันนำไปสู่การสอบสวน และจับกุมนาย Patrick R. เจ้าของบริษัทชื่อ Poultry-Vision เป็นบริษัทที่ตั้งอยู่ทางตอนใต้ของเบลเยี่ยมค่ะ — ในการจับกุม เจ้าหน้าที่พบสารเคมียาฆ่าแมลงฟีโปรนิลจำนวนถึง 6,000 ลิตร ค่ะ และจากการสืบสวนขยายผล ก็พบว่าลูกค้าสำคัญของนาย R. คือบริษัท Chickfriend ของเนเธอร์แลนด์นั่นเอง

ฟีโปรนิล (fipronil) เป็นสารฆ่าแมลงในกลุ่มฟีนิลไพราโซล (phenylpyrazole) ใช้เป็นผลิตภัณฑ์ควบคุมแมลง เห็บหมัดในบ้านและในสัตว์เลี้ยง — ที่เนเธอร์แลนด์ สารเคมีตัวนี้ สามารถใช้กับสัตว์เลี้ยง หมา แมวได้ค่ะ แต่ห้ามใช้กับสัตว์ที่เป็นปศุสัตว์ — ฟีโปรนิลหากมนุษย์ได้รับในปริมาณมาก จะเป็นอันตรายต่อไต ตับ และต่อมไทรอยด์

และถึงแม้ องค์การอาหารและยาของเนเธอร์แลนด์ (NVWA) จะทราบเรื่องนี้ ตั้งแต่เดือนมิถุนายน แต่ก็ยังปล่อยให้บริษัท Chickfriend ฉีดพ่นยาฆ่าแมลงต้องห้ามนี้ในฟาร์มไก่ต่อไปอีกหลายสัปดาห์ (ฉีดพ่นยาเพื่อฆ่าไรไก่ในแม่ไก่ ทำให้แม่ไก่ได้รับสารเคมี และเมื่อแม่ไก่ออกไข่ ไข่ก็จะปนเปื้อนสารพิษตัวนี้ค่ะ) จนกระทั่งวันที่ 22 กรกฎาจึงออกมาแถลงข่าวเรื่องนี้ค่ะ และต่อมาวันที่ 31 กรกฎาคม ก็ออกมาเตือนประชาชน และเรียกเก็บไข่ล็อตที่มีสารฟีโปรนิลปนเปื้อนอยู่ในระดับสูง

ไข่ล็อตที่ทาง อย. เนเธอร์แลนด์ประกาศเรียกคืน และห้ามประชาชนบริโภค เนื่องจากปนเปื้อนสารฟิโปรนิลในระดับสูง

ตื่นตระหนกไปทั่วประเทศ หลังจาก อย. ดัตช์ ประกาศเตือนประชาชนไป เพราะไข่ล็อตที่ปนเปื้อนนี้ถูกจำหน่ายในท้องตลาดมาประมาณ 1 สัปดาห์แล้ว จึงเพิ่งจะมีการประกาศเตือน รวมถึงในชีวิตประจำวันปกติ ไม่ค่อยมีใครเช็คล็อตของไข่ ก่อนที่จะนำมาประกอบอาหารด้วย อีกทั้งไข่สามารถนำมาประกอบอาหารได้หลายเมนูด้วยค่ะ จึงทำให้การสืบกลับทำได้ยาก

ส่วนของบริษัท Chickfriend ตอนแรกแก้ตัวใสๆ ว่าเขาเองก็ไม่รู้เหมือนกันค่ะ ว่าปนเปื้อนสารต้องห้าม เพราะตัวเขาก็ซื้อยาตัวนี้ต่อมาจากซัพพลายเออร์ที่เบลเยี่ยมอีกต่อ — แต่นักข่าว NOS ไปค้นเจอหลักฐานค่ะ ว่า Chickfriend รู้ดีตอนสั่งซื้อสินค้าค่ะ ว่ามีฟีโปรนิลผสมอยู่ เพราะในใบเรียกเก็บเงิน เขียนไว้ชัดๆ เลยว่า ’fypro-rein’
แถมยังเจออีกว่า บริษัท Chickfriend ไม่ได้มีใบอนุญาตที่ถูกต้องในการกำจัดไรไก่ค่ะ และไม่ได้ลงทะเบียนกับทางการเพื่อการนี้ด้วยค่ะ ไม่มีใครจบมาทางด้านการควบคุมสัตว์รบกวนพวกไรไก่นี้ด้วย นี่ยังไม่นับว่า ยาที่ใช้ ที่ชื่อ Dega 16 ก็ไม่ใช่ยาที่ใช้สำหรับกำจัดไรไก่ด้วย !!!

ความเสียหายของเกษตรเจ้าของฟาร์มไก่ไข่ ก็มหาศาลเลยค่ะ โดยเฉพาะเจ้าของฟาร์มไก่ไข่ที่ปนเปื้อนสารฟีโปรนิลซึ่งมีทั้งหมดเกือบ 180 ฟาร์ม ก็โดน อย. ดัตช์สั่งปิดฟาร์มค่ะ ไข่ที่เป็นผลผลิตจากแม่ไก่ที่ปนเปื้อนสารฟีโปรนิลก็ต้องถูกทำลาย — ด้วยเหตุนี้เจ้าของฟาร์มเหล่านั้นจำต้องกำจัดแม่ไก่ทิ้งค่ะ ถึงแม้ว่าร่างกายของแม่ไก่จะสามารถกำจัดพิษของฟีโปรนิลได้เอง แต่ก็ใช้เวลาเป็นสัปดาห์ ซึ่งระหว่างนั้นเจ้าของฟาร์มต้องคอยให้อาหารแม่ไก่ และกำจัดไข่ที่แม่ไก่ผลิตออกมาด้วย อันเป็นต้นทุนที่เกิดกว่าเจ้าของฟาร์มจะรับไหวค่ะ สู้กำจัดแม่ไก่ไป แล้วหาแม่ไก่ล็อตใหม่เข้ามาแทนที่จะดีกว่า ด้วยการณ์นี้ คาดว่าจะมีแม่ไก่นับล้านตัวเลยทีเดียวที่ต้องถูกกำจัดเพราะเหตุนี้

และความเสียหายในระดับอุตสาหกรรมไก่ไข่ของประเทศเนเธอร์แลนด์ก็มหาศาลเช่นกันค่ะ ไข่จากฟาร์มในเนเธอร์แลนด์มากกว่า 80% ส่งออกค่ะ ถือเป็นประเทศที่ส่งออกไข่เป็นอันดับต้นๆ ของโลกเลย และเมื่อข่าวไข่ปนเปื้อนยาฆ่าแมลงแพร่ออกไป ก็ย่อมกระทบกับความเชื่อมั่นของผู้บริโภคอย่างมาก ซุปเปอร์มาร์เก็ตในเยอรมันนี เบลเยี่ยม ระงับไม่นำเข้าไข่จากเนเธอร์แลนด์ค่ะ

check je ei website — สามารถเช็ครหัสไข่ที่ปนเปื้อนสารฟีโปรนิลได้ที่เว็บไซต์ของ อย. ดัตช์เอง คือ https://www.nvwa.nl/onderwerpen/biociden/fipronil-in-eieren/eicodelijst หรือ http://checkjeei-nos.herokuapp.com/

สถานการณ์ปัจจุบัน เนื่องจากสั่งปิดฟาร์มไก่ไข่ที่ปนเปื้อนสารเคมีไปแล้ว บริษัท Chickfriend ตัวดี ก็โดนสั่งปิดไปแล้ว ดังนั้นสถานการณ์ก็เริ่มคลี่คลายแล้วค่ะ ไข่ล็อตที่มีหลุดออกมา และปนเปื้อนสารฟีโปรนิลที่ อย.ดัตช์ประกาศ มีปนเปื้อนในปริมาณน้อยมากๆ แล้วค่ะ โดยสามารถบริโภคได้โดยไม่เป็นอันตราย ส่วนผลิตภัณฑ์อื่นๆ ที่ทำมาจากไข่ เช่น คุ้กกี้ มายองเนส ก็พบว่ามีสารฟีโปรนิลปนเปื้อนอยู่เหมือนกันค่ะ แต่มีในปริมาณที่น้อยมาก ไม่เป็นอันตรายต่อร่างกาย จึงไม่จำเป็นต้องเรียกคืนสินค้าแต่อย่างใด — แต่ที่ยังคงเป็นควันหลงอยู่ ก็เรื่องของการเมืองค่ะ

อนึ่งไก่เนื้อไม่เกี่ยวนะคะ ยังคงปลอดภัย และมีความเสี่ยงที่จะปนเปื้อนสารฟีโปรนิลนี้ต่ำมากค่ะ เนื่องด้วยไก่เนื้อมีอายุสั้นค่ะ เจ้าของฟาร์มไก่จะเลี้ยงไก่เนื้อเพียงแค่ 6 สัปดาห์ อย่างมากไม่เกิน 10 สัปดาห์ หลังจากนั้นไก่จะถูกส่งไปโรงฆ่าไก่ค่ะ ดังนั้นเจ้าของฟาร์มจึงไม่จำเป็นต้องลงทุนในการฉีดพ่นยาฆ่าไรไก่ค่ะ
— แต่เพื่อความปลอดภัยไว้ก่อน สัปดาห์นี้ อย.ดัตช์ ก็จะเข้ามาตรวจสารฟีโปรนิลเพิ่มเป็นพิเศษในโรงฆ่าไก่ค่ะ

การเมืองก็เริ่มเข้ามา มีหลายคนไม่พอใจการทำงานของ อย.ดัตช์ เพราะตอบสนองต่อเหตุการณ์ช้า รวมถึงผู้อำนวยการขององค์การอาหารและยาเนเธอร์แลนด์ (NVWA) นาย Freek van Zoeren ได้ไปออกรายการ Nieuwsuur ช่อง NPO2 และได้ให้คำแนะนำแก่ประชาชนว่า อย่าเพิ่งซื้อไข่มากินไปจนถึงวันอาทิตย์ที่ 6 สิงหาคมที่ผ่านมา ยิ่งทำให้ประชาชนตื่นตระหนกเพิ่มไปอีก ซึ่งไม่เป็นผลดีต่ออุตสาหกรรมไก่ไข่ของทั้งประเทศค่ะ

ตราสัญลักษณ์ IKB EI ซึ่งบอกว่า ไข่มาจากฟาร์มไก่ที่ได้มาตรฐาน ปลอดภัย

มีคำวิจารณ์ต่อมาถึงมาตรฐาน IKB ei เนื่องจากไข่ 90% ที่เจอว่าปนเปื้อนสาร fipronil นี้ ได้รับการรับรองมาตรฐาน IKB Ei ทั้งนั้นเลยค่ะ มาตรฐานนี้ มีไว้เพื่อบอกว่า ไข่มาจากฟาร์มที่ได้มาตรฐาน ปลอดภัยค่ะ — แต่กลายเป็นว่าไม่จริง — IKB Ei ก็ออกมาบอกว่า ปกติมาตรฐานนี้ ดูแค่สุขอนามัยของโรงเลี้ยง สุขภาพทั่วไปของไก่ การควบคุมสัตว์รบกวน ก็ดูแค่สัตว์พวกหนูน่ะค่ะ ไม่ได้ดูพวกหมัดไก่ เพราะคิดว่าไม่จำเป็น — ไม่ได้ดูเรื่องสารเคมีที่ฟาร์มใช้ด้วย ไม่ได้ดูเรื่องสารเคมีเลยค่ะ ถึงแม้ว่าไข่นั้นเป็นไข่ที่เคลมว่าเลี้ยงแบบชีวภาพ (biologisch) ก็ตาม — แต่เหตุการณ์นี้จะเป็นบทเรียนค่ะ ในอนาคตมาตรฐาน IKB Ei จะรัดกุมเพิ่มขึ้น

การเมืองกับเพื่อนบ้านเบลเยี่ยมก็มีเช่นกันค่ะ เพราะมีข่าวว่า เบลเยี่ยมรู้ตั้งแต่เดือนมิถุนายนแล้วว่า ไข่ไก่ที่มาจากประเทศเนเธอร์แลนด์อาจมีปนเปื้อนสารเคมีฟีโปรนิล แต่ทางเบลเยี่ยมก็ไม่ได้แจ้งแก่ทางการดัตช์ ส่วนทางเบลเยี่ยมก็บอกว่า ทาง อย. เนเธอร์แลนด์เองก็รู้ดีว่า ไข่ของตัวปนเปื้อนสารฟีโปรนิลมาตั้งแต่เดือนฟฤศจิกายนปีที่แล้ว แต่ก็ไม่ได้จัดการอะไร — คาดว่าคงจะเถียงกันไปมาอีกสักพักค่ะ

สรุปข่าวไข่ปนเปื้อนยาฆ่าแมลงที่เนเธอร์แลนด์

อ้างอิง :

Like this: